Carrière of kinderen? Welke studie of beroep moet ik kiezen? Blijf ik bij mijn partner die mijn grote liefde niet is? Hoe maak ik de juiste keuze…
inhoud
Wat betekent keuzes maken?
Het aantal beslissingen die we op dagelijkse basis maken is de laatste decennia verveelvoudigd. Het zouden er 35.000 zijn. Per dag, inderdaad.
Niet gek dat het bij je leidt tot keuzestress. Het leidt bijna altijd tot een verandering. Ons brein is een beetje lui en houdt niet zo van verandering.
Die keuzestress wordt veroorzaakt door de betekenis van keuze maken die wij eraan geven. Ons leven zoals we dat nu leiden zou ondenkbaar zijn zonder al die mogelijkheden uit zoveel alternatieven!
Kiezen we vandaag voor gezond eten, of toch maar voor gemakkelijk? Handhaaf je je tandpasta, fiets, relatie, beroep, studie, vriendschap of wie en wat dan ook? We besluiten continue, maar maken we elke keer wel de juiste keuze?
Juiste keuze
De juiste keuze. Want daar is het je toch om te doen? Of desnoods de minst slechte.
Maar wat maakt nu iets tot de juiste schifting?
Met kiezen vanuit je hart? En voor wie? Kies je voor jezelf, of je partner, kind of ouder? En kun je van tevoren goed inschatten wat de uitkomst van je beslissing zal zijn?
Hoe dan ook, de crux rondom kiezen wordt bepaald door het criterium juist, passend of goed. En het heeft natuurlijk altijd betrekking op veranderen. En veranderen is iets wat onze hersenen niet graag doen.
Gelukkig ben je niet je brein.
Keuzes maken in het leven
Misschien is het keuzeprobleem bij tandpasta minder belangrijk, maar onze voorkeur voor een partner, werkgever of woonplaats beïnvloedt voor een belangrijk deel ons leven en welzijn. Terecht kun je ze daarom levenskeuzes noemen. Ze zijn in staat je hele leven te beïnvloeden, dus de impact ervan is groot.
Sommigen concluderen achteraf verkeerd te hebben gekozen en staan dan opnieuw voor de keus. Maar dan kunnen de omstandigheden veranderd zijn.
Zo kun je tot een bepaalde leeftijd dagonderwijs volgen. Worden je mogelijkheden voor een carrièreswitch beperkter met het stijgen van de leeftijd. En is de optie om zelf kinderen te willen hebben, reeds gemaakt voor vrouwen als ze een zekere leeftijd bereiken. Keuzes maken in het leven is dus wel iets dat onze aandacht nodig heeft, anders worden er voor ons gekozen…
2 Keuzes? Geen keus!
Zoals ik in het artikel denken bij kanker aanhaal bieden twee mogelijkheden geen echte keuzemogelijkheid. Namelijk, als voor jou beide mogelijkheden onaanvaardbaar zijn, dan heb je waarschijnlijk een voorkeur voor de minst onaantrekkelijke. Daarmee is het voor jou nog geen goed alternatief en al helemaal niet het beste.
De keuze is reuze!
Als je voor een besluit staat is een andere moeilijkheid is het feit dat je altijd een keuze hebt. Of meer keuzemogelijkheden. Ook in die situaties waarin je denkt dat je die niet hebt. We beperken ons vaak door bij voorbaat te denken dat een bepaald alternatief geen reële optie is.
Neem bijvoorbeeld de situatie van iemand die de diagnose depressie krijgt.
De behandelaar adviseert op basis van zijn kennis en welke depressiesymptomen hij bij jou denkt te zien.
Als je niet vertelt dat je bepaalde hobby’s hebt, of sowieso liever niet naar een dokter gaat, dan beïnvloedt dat zijn diagnose. En de diagnose beïnvloedt jou ook. Je kunt ervoor kiezen na het horen van de diagnose anders te gaan leven. Of juist niet! Hoe verleidelijk het misschien is, je kunt de gordijnen dichthouden. Je kunt een second opinion aanvragen. Je kunt uithuilen bij je partner.
Dus zelfs als de expert tot een bepaalde diagnose komt, betekent niet dat je – door daarover na te denken – niet nog één of zelfs meerdere opties zou kunnen hebben. Die misschien beter voor je zijn. Ik licht hiermee alvast iets doorschijnen van dat ene inzicht…
Je hebt altijd een vrije keuze!
Je hebt dus altijd iets te kiezen. Je hebt als volwassene zelfs altijd een vrije keuze. Je kunt er bijvoorbeeld voor kiezen te hard te rijden. Ook al zou dat nooit doen. Dat dat gevolgen kan hebben zoals een aanrijding, een boete, je brengt andere mensen in gevaar, zijn risico’s waarvoor je verantwoordelijk bent. Maar het staat los van je vrijheid van keuze.
Hoe maak ik de juiste keus?
Het advies van de ander
We nemen een besluit gebaseerd op onze opvatting en de emotie of gevoel die aan de opvatting gekoppeld is.
Daarnaast worden we beïnvloed door de ander die we om goede raad of advies vragen. Die jouw mogelijkheden ook met inbegrip van zijn eigen emoties en gevoelens bekijkt. Misschien komt de reactie van de ander wel voort uit angst of jaloezie.
Dus het één op één overnemen van het advies van de ander past die ander, maar jou niet. Ook al houdt die ander heel erg veel van je. Sterker nog, in zo’n situatie zijn de emoties van de ander nog sterker en diens mening dito gekleurder.
Inzicht 1: van je denkvermogen moet je het hebben!
Dus van de ander komt niet het inzicht dat je nodig hebt. Waaruit bestaat dan dat ene inzicht dat ik graag aan je mee wil geven?
Dat is het gereedschap dat je zelf in huis hebt: je ratio. Ofwel je verstand. Je denkgereedschap. Als enig dier -voorzover ons als mens bekend- zijn we tot denken in staat en kunnen we rationele keuzes maken.
Sommige mensen waarderen hun gevoelsmatige kant, die dan kiezen vanuit je hart. Anderen vertrouwen op hun denkkracht. Combineer beide en je bent in staat je emoties en gevoelens te ervaren en ze te ordenen, wegen en op waarde te schatten. En wat iets tot een juist besluit maakt kun je beoordelen met je eigen denken.
Vraag jezelf: schaadt het de ander? Welke keuze maakt je oprecht blij? Wat is de impact van wat je kiest?
Je denken stelt je in staat je motieven te onderzoeken die ten grondslag liggen aan je keuze. Motieven die door jou altijd de kleuring hebben van emoties of gevoelens. Dezelfde emoties functioneren voor jou als signaal. Van je denken én je emotionele beleving moet je het hebben.
Je keuzemogelijkheden ontdekken?
Zo! Dit helpt je hopelijk op weg met het hanteren van je keuzeprobleem.
Het is geen gemakkelijke opgave.
Daarom, als je eens wilt spiegelen met een ander die ervaren is om geconfronteerd te worden met lastige vragen, dilemma’s en netelige levensvragen, plan dan je eigen ontdekkingssessie hoe je de juist keuze’s kunt gaan maken.
