Onze natuurlijke drang tot aanraking versterkt onze gezondheid, terwijl in Coronatijden dezelfde aanraking ons juist bedreigt…
We voelen allemaal het belang van een prettige lichamelijke aanraking. Door regeringsmaatregelen en onze angst voor besmetting nemen we afstand van elkaar. Over die paradox gaat deze blog…
Huidhonger te stillen door aanraking?
Betekenis van huidhonger
Om deze paradox van aanraking de context mee te geven die het vraagt, is het handig de ermee gepaard gaande huidhonger te noemen. Maar wat is huidhonger eigenlijk?
Huidhonger betekent een hunkering hebben aan lichamelijk contact. De honger naar huis vraagt om gestild te worden. In quarantaine of zelfisolatie zitten, voorkomt overdracht van de bedreiging die je door je (mogelijke) besmetting bij je draagt.
Algemeen wordt aangenomen dat baby’s en bejaarden meer behoefte aan aanraking zouden hebben. En degene die qua leeftijd er tussenin zitten, zou het meer om de seksuele functie te doen.
Maar algemene stellingen zijn niet voor iedereen persoonlijk genoeg. Aanraken en aangeraakt worden, beleven we als een essentiële levensbehoefte.
elkaar aanraken is een natuurlijk menselijke behoefte…
Een handdruk, een klap op de schouder, met je vlakke hand zachtjes gaan langs iemands wang.
Lichamelijk contact bevestigt ons bestaan
Sinds maart dit jaar wordt deze levensbehoefte voor veel mensen niet meer vervuld. Vooral eenzame ouderen en alleenstaanden zonder kinderen ervaren dit. De hunkering naar een knuffel met een geliefde buiten ons eigen huishouden, is waarschijnlijk nog nooit zo groot geweest als op dit moment.
Elkaar aanraken is een reële menselijke behoefte en is dus niet zomaar uit de lucht komen vallen. Het gemis aan zo’n behoefte is een natuurlijk en direct gevolg van het gebrek aan lichamelijk contact.
Door lichamelijk contact voelen we daadwerkelijk dat we bestaan. Voelen we ons eigen bestaan door het contact met een ander lichaam. En met dat contact bevestigen we ook de relatie die we met de ander, onze medemens, hebben. De mens als sociaal wezen.
Daarnaast versterkt het ons psychisch welbevinden en daardoor onze totale gezondheid.
Fijn lichaamscontact is iets waar we niet zonder kunnen. Huidhonger is een signaal dat ons vertelt dat we aanraken en aangeraakt worden missen.
De afstand vertelt ons over de relatie tot de ander
In de meeste families is lichamelijk contact tussen (goot)ouders en (klein)kinderen en broers en zussen heel normaal. Het geeft de boodschap af dat lichamelijk contact hoort bij een veilige en intieme relatie.
Afstand kent verschillende zones
Een intieme band tussen vrienden wordt vaak bevestigd met omhelzingen en kussen. Mogen we de ander graag, dan verkleinen we de afstand tot elkaar naar de persoonlijke zone.
Een beperkte afstand van minder dan 1,2 meter versterkt ons gevoel van verbondenheid met de ander. Het is de persoonlijke zone die je deelt met mensen waar je een persoonlijke relatie mee hebt.
Wordt de fysieke afstand tot je medemens kleiner dan 0,45cm, dan treedt je de intieme zone binnen. Het is een gebied dat tot verboden terrein is verklaard. Behalve voor je lief of gezin. Kun je het niet te onderschatten geurzintuig ook weer gebruiken.
Tegenovergesteld werkt het ook: mogen we iemand juist niet, dan vergroten we letterlijk de afstand tot die ander. Heel functioneel dus. En het gaat bijna onmerkbaar. Gevoelsmatig ervaren we hier de paradox van de aanraking: het voelt niet natuurlijk. En brengen ons op een veilige afstand.
Is het gemis aan fysiek contact erg?
Het is de vraag of het gemis aan contact zo erg is. Zeker als het tijdelijk is, zoals nu in deze crisis.
Is het indammen van de pandemie niet veel belangrijker en het gemis aan fysiek contact van ondergeschikt belang.
Kunnen we zonder fysiek contact? En zoja, voor hoelang?
Gezien de voortdurende Coronamaatregelen lijkt het van groot belang ons dat af te vragen. Vermoedelijk doen we er wijs aan doen te onderzoeken wat het gemis van een essentiële behoefte voor ons betekent.
Effect van het ontbreken van fysiek contact
Over de effecten van het ontbreken van fysiek contact wordt niet of nauwelijks gesproken. En als erover wordt gesproken, dan wordt het belang van lichamelijk contact tussen mensen, gebagatelliseerd of ontkend.
Mogelijk komt dat omdat de effecten als minder urgent ervaren dan de dreiging om besmet te worden met het Coronavirus.
wat doet gebrek aan knuffelen met je psyche?
Toch lijkt het zinvol de effecten op langere termijn in onze overwegingen mee te nemen.
Algemeen heerst de opvatting dat lichamelijk contact bij een veilige en intieme relatie hoort. Veilig, ook wanneer je bang bent. Juist deze Coroonacrisis veroorzaakt zeer veel angst. Reden om te schuilen in elkaars armen.
Als sociaal wezen voelen we allemaal hoe essentieel lichamelijk contact voor de mens is. Baby’s zouden gebrek aan knuffels niet overleven.
Jonge kinderen tot 13 jaar die nu opgroeien, mogen anderen aanraken. Maar ze groeien wel op in een wereld waarbij ze zien dat je vanaf 13 jaar 1,5 meter afstand moet aanhouden. Volwassenen vervullen een voorbeeldfunctie. Mocht besmettingsgevaar in de toekomst gaan verdwijnen, dan hebben kinderen van kinds af aan meegekregen dat afstand houden tot andere mensen de norm vormt.
Huidhonger: gevolgen voor geestelijke gezondheidszorg?
Huidhonger mag dan klinken als een luxe, iets waar we misschien zonder zouden kunnen. Maar met het fysiek afstand nemen van elkaar, nemen we ook mentaal afstand van de ander. Dat dit gevolgen kan hebben, zeker op langere termijn, lijkt me zeer wel denkbaar. Ik meen dat het een hongersoort is die gestild moet worden, willen we de geestelijke gezondheidszorg niet verder belasten. Het beschouwen van eventuele lichamelijk gevolgen laat ik over aan de medici.
Afstand houden in de anderhalve-
metersamenleving
De regering Rutte introduceerde de #anderhalvemetersamenleving. In lijn met regeringen wereldwijd die een vorm social distancing hebben ingevoerd.
Onze premier schaart het onder het nieuwe normaal. Een paar geleden nog had Mark Rutte handen schudden als normaal predikte. Nu is dat in verband met besmettingsgevaar verboden. Zo zie je hoe snel een norm in een paar jaar tijd tegengesteld kan zijn.
Enfin, we zullen eraan moeten wennen dat we waarschijnlijk langere tijd 1,5 meter afstand tot elkaar moeten houden. Zolang het tijdelijk is, zouden we een dergelijke periode weten te overbruggen. Als we maar zouden weten wat we van de toekomst kunnen verwachten. Maar dat weten we niet.
Einde van 1,5 meter afstandsregel?
Het einde van de 1,5 meter afstandsregel lijkt bepaald te worden door het volgende.
Als de reden van invoering van de regel, zijnde de epidemische besmettingsdreiging, komt te vervallen, of de overheid laat de regel vervallen om welke reden dan ook. Waaronder ook ‘geen reden’ zou kunnen vallen.
Zie jij een andere reden waarom de 1,5 afstandsregel zou komen te vervallen? Reageer onderaan dit artikel. Ik ben benieuwd naar je reactie!
Volgens wetenschap is fysiek contact juist essentieel
De Zweedse professor Kerstin Uvnäs Moberg is expert op het gebied van het hormoon oxytocine. Ze schreef meerdere boeken hierover. Het zogenaamde knuffelhormoon komt vrij door prettig huidcontact, massage, nabijheid, aandacht, seks en intimiteit.
Moberg stelt onder andere het volgende:
Uit internationaal onderzoek (Li et al., 2020) blijkt onder andere:
1. Jonge mensen worden minder ernstig ziek dan ouderen.
2. Mensen met risicofactoren op het gebied van stofwisseling hebben een groter risico om ernstig ziek te worden dan degenen zonder die risico’s.
En superinteressant: oxytocineniveaus zijn:
1. Bij jongere mensen hoger dan bij ouderen. (Elabd et al., 2014)
2. Hoger bij personen zonder risicofactoren op het gebied van stofwisseling. (Yuzan et al., 2016)
Met oxytocine duizenden Coronadoden vermijden?
Moberg stelt dat oxytocine een lichaamseigen hormoon is. Het hormoon is essentieel voor onze groei en genezing, maar ook voor het aangaan en onderhouden van intieme relaties met onze naasten.
In synthetische vorm wordt het hormoon in elk ziekenhuis gebruikt om zwangerschap in te leiden en de bevalling te vergemakkelijken. Moberg en collegae zijn overtuigd van de ontstekingsremmende werking van oxytocine, dat die de zo desastreuze effecten bij COVID19 zodanig kunnen verminderen waardoor potentieel duizenden Coronadoden worden voorkomen.
Het zou goedkoop zijn. En een wereldwijd distributienetwerk is door de ziekenhuizen reeds voor handen. Bron.
In ons eigen lichaam maken we een middel aan dat het genezen van een besmetting door het Coronavirus ernstig zou bevorderen door aanraking. Paradoxaal genoeg wordt met het elkaar op afstand houden de kans op herstel juist vermindert.
Hoe denk jij over de paradox?
Zowel de overheidsmaatregel als de visie van Moberg hebben tot doel het verminderen van Coronadoden.
Paradoxaal genoeg meent de overheid dat te bereiken door afstand houden, terwijl Moberg stelt dat het knuffelhormoon daar een belangrijke rol in zou spelen.
Los van elkaar klinken beide standpunten logisch. In hun werking staan ze lijnrecht tegenover elkaar. Ook lijkt het logisch te verwachten dat beide uitgangspunten zouden kunnen werken. Namelijk Coronadoden voorkomen. En intuïtief kun je individueel ook een idee erover hebben.
Tot slot kun je bij een paradox de mogelijkheid van een denkfout niet uitsluiten.
Ik weet het niet. Jij?
Wat vind jij van de paradox van de aanraking?
Vooralsnog lijkt aanrakingen voor ons van groot belang. Maar dit willen we toch niet koste laten gaan van een Coronabesmetting? Of werkt het knuffelhormoon levensreddend?
Het effect van het elkaar op afstand plaatsen beïnvloedt waarschijnlijk fundamenteel ons leven.
Maar wat de effecten zullen zijn? Bijwerkingen? We weten het niet.
Daarom ben ik benieuwd naar jouw reactie!
NB.: Volgens de methode van Denk-Wijzer, staat onderzoek en verwondering centraal: deze blogspot is dan ook puur bedoeld om de schijnbare tegenstelling (paradox) van de lichamelijke aanraking tegen het licht te houden.
Ook interessant voor je?
Help! Coronacrisis tast ons denken aan
Corona filosofisch spreekuur
5 reacties
Niet alle mensen mogen elkaar niet naderen en er zijn mensen die je kunt aanraken. Dus geen paradox, maar een denkfout.
Je stelling lijkt me juist. Echter, ik bedoel specifiek de tegengestelde visies t.a.v. aanraken, die in het artikel beide als intentie hebben Coronadoden te vermijden.
Mooi in de kijker gezet Leo…..
Dank je, Renze!