De intocht van Sint en Piet zorgt elk jaar voor rumoer. Trappelende paarden, lenige pieten en gezeten op zijn schimmel zelf: de Goedheiligman! Daarmee is deze jaarlijkse traditie van de lage landen één groot kinderfeest! Voor klein en grote kinderen.
En er is een dorp, diep in de provincie Noord-Brabant, waar iedereen meedoet aan de totstandkoming van de jaarlijkse pret!
De intocht van de Goedheiligman
Een toeterende stoomboot, surprises, vrolijke sinterklaasmuziek, zingende kinderen, klakkende paardenhoeven over kasseien en pannen.
De jaren dat de intocht van de goedheiligman gedomineerd werd door de Zwarte Pieten discussie, lijken grotendeels voorbij.
De roetveegpiet is voor de heel jonge kinderen een gewoon beeld geworden. De jongsten weten niet wat er met Kick Out Zwarte Piet en Sint als erfgoed bedoeld wordt. Op schoot zitten bij de bisschop is intussen iets geworden dat bij volwassenen ongemak oproept.
Sinterklaas, feest van traditie
Over traditie gesproken. Het Kenniscentrum Immaterieel Erfgoed Nederland (KIEN) heeft in 2015 het Sinterklaasfeest, inclusief Zwarte Piet, op haar lijst voor Immaterieel Erfgoed gezet.
Het zéér olijke filmpje over de intocht, beginnend met de aankomst van de boot aan de kade heb ik een paar jaar geleden verwijderd.
IN het filmpje zien we hoe het jaarlijkse bezoek wordt ontvangen door de bewoners, kinderen en burgermeester van een typische Brabants dorp. Het hele dorp is prachtig versierd. En de intocht wordt uiteindelijk afgesloten met een groot onthaal voor iedereen in de kerk. Waarna de bisschop zich met zijn gevolg tot aan pakjesavond terugtrekt in het kleinste huisje van het dorp.
Zwarte pieten zijn toegevoegd aan het verleden
Het Sinterklaasfeest is daarmee één van de tradities van de lage landen, die we in ere wensen te houden.
De traditie wordt ook bekrachtigd door de opname van het feest op de lijst van Immaterieel Erfgoed. Maar daarmee is niet gezegd dat de vorm en inhoud van het Sinterklaasfeest zich niet zouden kunnen aanpassen aan de veranderingen in onze samenleving. Ten slotte is deze traditie er niet voor zichzelf, maar voor iedereen in de samenleving. We zijn als samenleving helemaal vrij om tradities mee te laten bewegen met de inzichten die bij een specifiek periode horen. Zonder daarbij de authenticiteit van deze folklore uit het oog te verliezen. Als we maar voor ogen houden waar het Sinterklaasfeest werkelijk om draait. En dat zijn de kinderen, toch?
De Sinterklaasintocht in dit pittoreske Brabantse dorp eindigt nog steeds in de dorpsbasiliek. Hoewel de organisator lang is vast blijven houden aan zwarte pieten als onderdeel van de traditie, heeft organisatie en publiek de omslag gemaakt.
De dorpsbewoners zijn er elk jaar ingetrapt: de zwarte pieten blijken in werkelijkheid helemaal niet zwart!
Het moet niet gekker worden…dadelijk blijkt de baard van de bisschop van Myra ook niet echt…?!
Ik schreef in 2017 dat een wijziging naar roetveegpiet voor de kinderen over 5 jaar een kleine aanpassing zou betekenen.
Daarmee is bewezen dat een traditie wel degelijk levend kan blijven. Het is alleen belangrijk dat de traditie gedragen wordt door heersende waarden. Vasthouden aan wat is, is sowieso een heilloze actie. Dingen veranderen nu eenmaal en dat is niet noodzakelijkerwijs als resultaat van onze acties als mens.
Wens Sinterklaas: iedereen zelf een kadootje voor de ander!
In het feestgedruis zie ik blijdschap, trots, empathie en soms wat spanning. Feestende kinderen en de Sint die surprises geeft. Een tekening voor de bisschop van Myra, een wortel voor het paard Americo. Snoepgoed en cadeautjes voor kinderen en grote mensen. Pakjesavond is in aantocht!
‘Het grootste kado dat we zouden kunnen geven is dat eenieder zelf een kadootje voor de ander is’, zo verklaren Sinterklaas en zijn Pieten de essentie van de Sinterklaas surprise unaniem. En van een dankjewel krijgen worden Sint en Piet blij. Sterker nog, iedereen wordt blij van een dankjewel. Want dankbaar zijn is een vorm van liefde, hoe klein ook. En liefde is waar we graag onze kinderen mee omringen, een noodzakelijke vereiste voor een betere wereld.
Wat kunnen we van Sint en Piet leren?
Onze regering worstelt met de vraag over de groter wordende afstand tussen staat en burger. Grote steden doen er alles aan om eenzaamheid terug te dringen. Steeds meer mensen komen buiten de maatschappij te staan, terwijl iedereen voor inclusie is. Door taalachterstand, ziekte, werkeloosheid en etnische verschillen. Vervreemd van de maatschappij en van elkaar.
Het Sinterklaasfeest nadert. Van jongs af aan laat deze goedheiligman en het naar hem genoemde feest ons hart sneller kloppen. Als we jong zijn van verwachting en als we groot zijn door de gezellige pakjesavond. Met pepernoten voor jong en oud. En intussen kunnen we ook iets van Sint en Piet leren.
Sint over waarden en normen
Daarbij leert Sint Nicolaas ons over normen en waarden: ‘wie zoet is krijgt lekkers, wie stout is de roe’.
En wat denk je hiervan; kinderen tekenen en leren samen zingen. Dat is aandacht voor kinderen.
Op latere leeftijd doet het feest een appèl op hun creativiteit om te rijmen en surprises te maken. Waardoor hun fantasie wordt geprikkeld. Daarnaast worden sommige kinderen gestimuleerd om net zo lenig te worden als sommige Pieten. Maar misschien nog wel de belangrijkste waarde voor onze cultuur: het leren dat je samen meer bereikt dan alleen. En dat je dat geweldig blij kan maken! Maar er is nog meer dat de goedheiligman ons leert.
Sinterklaasfeest als verenigd dorpsfeest?
Feest door vrijwilligers
Onder de rook van een grote stad, is er een dorp waar iedereen zijn best doet er elk jaar een mooi Sinterklaasfeest van te maken.
Al een half jaar vóór pakjesavond zijn vrijwilligers bezig met de voorbereidingen. Gezamenlijk maken ze er één groot feest van. Zonder enig financieel winstoogmerk en daardoor volledig gedragen door honderden vrijwilligers.
Een clubje dat de Sinterklaasintocht voorbereidt, een clubje dat het pietenpak maakt, een clubje dat elk jaar een nieuw theaterstuk schrijft, decorbouwers, wassers van de vele pietenpakken, etcetera.
Je kunt eigenlijk stellen dat het hele dorp meedoet. Met andere woorden: een echt dorpsfeest!
Feest voor iedereen
Heel bijzonder is dat de pastoor zijn kerk, pardon, basiliek wagenwijd openzet. Voor gelovigen, ongelovigen én Americo, het paard van Sint: iedereen is welkom.
En de burgemeester staat voor even haar gezag over het dorp af. Bewoners brengen spontaan speciale buitenversieringen aan. Muziek is vaker een verbindende factor. Waarschijnlijk het meest bijzonder is dat ze eigen Sinterklaasmuziek hebben, die elke dorpeling bij het klinken van de eerste noten meezingt en de daarbij behorende dansbewegingen weet uit te voeren. Zo verenigt eigen muziek en bevestigt zo de eigencultuur.
Alle verschillende taken worden gedaan door degenen die daar het beste in zijn. Iedereen heeft daarin zijn eigen belangrijke rol. En die bundeling van krachten is duidelijk te zien in het dorp.
Hoe een heel dorp met elkaar, de kindervriend en zijn Pieten samenwerken om elk jaar een zo mooi mogelijk Sinterklaasfeest te realiseren, waar blije gezichten de boventoon voeren. Blije gezichten van kleine én grote kinderen. Misschien verdrijven we ons grootste probleem hiermee wel?
Het filmpje van de Sinterklaasintocht laat goed zien dat Sint geen overheerser is, sterker nog, hij laat zijn Piet voorgaan.
Besluiten lijken zeer democratisch en vooral in goede harmonie genomen te worden. Sint en de Pieten blijken gewone aardige mensen, die plezier maken met elkaar en respect hebben voor elkaar. Zonder Sint geen Piet en zonder Piet geen Sint. Bij nader inzien blijken het allemaal mensen te zijn waar je mee kunt praten. Zo lijkt dit traditionele een feest voor iedereen.
En dit is wat het Sinterklaasfeest ons brengt!
Om de waarde en betekenis van het Sinterklaasfeest samen te vatten…:
Samen dingen doen, samen iets maken. Samen muziek maken, zingen en dansen. Een waardering voor wie lief is. Benutten van talenten. Stimuleren van creativiteit. En dat we voor elkaar een kadootje kunnen zijn.
Tradities veranderen, krijgen anderen vorm en inhoud. Wat geweest is hoeven we niet te vergeten. Of te doen of het niet meer bestaat. Het verleden makt deel uit van wie we vandaag zijn.
Daarom laat ik hierbij het filmpje weer zien. Om te laten zien welke waarden behouden zijn en welke zijn veranderd.
Eerst Sinterklaasintocht 2024 in Vianen
De landelijke intocht van Sinterklaas is dit jaar in de gemeente Vijfheerenlanden. Op zaterdag 16 november 2024 zal Sinterklaas met zijn gevolg uit Spanje als eerste voet aan wal zetten in Vianen. Vianen ligt in de gemeente Vijfheerenlanden.
4 reacties
Het hele verhaal geeft aan hoe Sinterklaas moet zijn! Dus een mooi verhaal. Laten zoals het is.
Wij zijn blij dat we al gedurende 21 jaar dit mee mogen organiseren. Het is elk jaar weer genieten met die grote schare gelovigen.
We zijn blij dit te mogen doen voor die kleine blije Sinterklaasfans.
Wij vinden het ook een heel mooi verhaal en een mooie film. Het verhaal geeft duidelijk de essentie aan van het Sinterklaasfeest. En de film laat bovendien zien waartoe een (kleine) gemeenschap in staat is. We zijn het met Beatrix eens dat dit landelijk uitgerold kan worden.
Geweldig. Prachtig verhaal, zoals het feest zou moeten zijn. Een sprookje, helaas een utopie. Geweldig is het en blijft het. Graag naar de landelijke media, bijvoorbeeld bij de volgende intocht. Mooi geschreven. En zeer leerzaam. Bedankt.